رفت و برگشت های فرهنگی در جاده ابریشم، منتقل کننده تفاهم های مفهومی
تاریخ انتشار: ۱۶ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۹۸۴۲۴۰
«در طول سالها رفت و برگشتِ فرهنگی و هنری بینِ ملل و به خصوص از طریق راه ابریشم و بینِ کشورهای ایران و چین، تبادلات معنا و فرم، جای خود را به تفاهم های شکلی و محتوایی داده اند.»
به گزارش ایسنا، هفتمین میزگرد بینالمللی حفاظت از میراث ناملموس در حالی در شانگهای چین در حال برگزاری است که چند کارشناس ایرانی نیز در حوزههای مختلف در حوزه میراث ناملموس ایران مانند «راه ابریشم» و «گل و مرغ» ایرانی سخنرانی دارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مهدی تمیزی، رئیس موزه هنرهای معاصر اصفهان که در این اجلاس مقالهای با عنوان «گلشن راز» ارائه کرده پنجشنبه - ۱۶ خرداد - در مقالهاش دستیابی به بیشترین حد از اشتراکِ فرم و معنا را مدنظر قرار داده و معتقد است: «بیشترین اشتراک فرم و معنا میانِ "گل" و "مرغ" در نقاشی ایرانی و "گل و درخت" و "انواع پرنده" در نقاشی چینی است. هژمونی فرهنگی و آنچه که باعث تغییرات بنیادیِ مفهومی در شکل و محتوا میشود، مدِ نظر نیست؛ چون در طول سالها رفت و برگشتِ فرهنگی و هنری میانِ ملل و بهخصوص از راه ابریشم و بینِ کشورهای ایران و چین، تبادلات معنا و فرم، جای خود را به تفاهمهای شکلی و محتوایی دادهاند.»
در بخشهایی از این مقاله با بیان نمودهایی از استعاره در ادبِ فارسی، عشق در مقوله و جایگاه آن آمده است: «این مفاهیمِ عاشقانه، دستمایهی هنرمندان میشود برای به نقش درآوردن. نقشها، گل و مرغ و پیچک و اسلیمی میشود و روی جلدِ کتابها، قلمدانها، آینهها، پارچهها، ظرفها، زیورها، فرشها و پنجره ها و دیوارها جان میگیرند تا حضورِ خود را در هر لحظه از زندگی با آدمی حفظ کنند.
ادبیات و در پیِ آن، عشق، همواره پا به پای هنرهای تجسمیِ ایران، سهم داشته و دارد. عشق، یک مفهومِ جهانی است و مستلزمِ ترجمه و تبدیل نیست. این عشق در هنرهای تجسمی، گاهی با صورتِ انسانی نمایش داده میشود و گاهی همچون ادبیات، در پردهای از راز و رمز تصویر میشود. راز ورزیِ ادبی، با خیالپردازیِ عاشقانهی هنرمند قرابتی تاریخی دارد.»
او در بخش دیگری از مقالهاش «رهاییِ برآمده از صلح و به آرامش رسیدن در گسترهی امن آسمان، آسمانی که سمبلِ لایتناهی بودن است. رهایی از زمینی که آدمی را مقید میکند و پریدن در ساحتی که از آنچه در آن به سر می بریم، والاتر است را در طرحهایی که یک هنرمند ان را خلق میکند، مدنظر قرار میدهد و بیان میکند: «گاهی مرغ را مثالی از روحِ شخصِ درگذشته دانسته اند که به نزدِ بازماندگان برمیگردد. این وجه از مرغ، سمبلِ مسافری است که میانِ دو عالم در رفت و شد است. مفاهیمِ جهانشمول و بی جغرافیا، نگاره های گل و مرغ را نگارههایی بین المللی قلمداد کرده است. تفاوت های اندکِ مفهومی درباره نوعِ گلها، رنگِ گلها، تعدادِ آنها و نوع مرغان، برآمده از فرهنگ های بومی، قابل بررسی هستند.
رویکردِ این گفتار، دستیابی به بیشترین حد از اشتراکِ فرم و معناست، میانِ "گل" و "مرغ" در نقاشی ایرانی و "گل و درخت" و "انواع پرنده" در نقاشی چینی. در این گفتار، هژمونی فرهنگی و آنچه که باعث تغییرات بنیادیِ مفهومی در شکل و محتوا میشود، مدِ نظر نیست؛ چرا که در طول سالها رفت و برگشتِ فرهنگی و هنری میانِ ملل و بهخصوص از راه ابریشم و بینِ کشورهای ایران و چین، تبادلات معنا و فرم، جای خود را به تفاهمهای شکلی و محتوایی دادهاند.
گل و به ویژه گلِ سرخ، سمبلِ عشق و مهرورزی است. پرنده، سمبل آزادگی و وارستگی و نشانِ معشوقی که تا پای جان به دیدنِ یار اصرار دارد. عشق، بی نیاز از تفسیر و ترجمه است و شادی که در تعاریفِ شرقی، با دریافتهای معنوی و لذتِ روح به دست میآید. در تمامی نگاره های ایرانی، با هر تکنیک، متریال و کاربری که خلق شده اند، نقشِ گل و نقش مرغ، هم به صورتِ مجزا و هم به صورتِ ترکیبی بسیار دیده میشود. این ترکیب، نمایانگر بخشی از باغ بهشت است که در آن، گلزارها و پرندگانِ نغمه خوان در جایجای آن پراکنده اند و روح، همچون پرندهای سبکبال در میانِ گلزار میشود. همچنین، تصویری سوررئالی است از رابطهی عاشق و معشوق.
آنچه که به صورتِ مشخص به عنوانِ نسخه تک برگی از "گل و مرغ" مشاهده میشود، از دورهی صفوی بین هنرمندان ایرانی رواج یافته است. دورهای که دستاوردهای تبادلات فرهنگی و هنری با دیگر کشورها به یمن ارتباطات میان فرهنگی رواج یافت و یکی از آن شاهراه های ارتباطی، جادهی ابریشم بود.
"گل و مرغ"، در دورههای بعد از دورهی صفوی نیز همچنان مورد توجه هنرمندان بوده، چنانچه در دورهی قاجار، ساختارِ کلی و ترکیبِ نهایی اش شکل میگیرد و تا امروز نیز به عنوان بخشی از هنرهای تجسمی ایران با عنوان شناخته شدهی "گل و مرغ" در آثار هنرمندانِ ایرانی دیده میشود. استفاده از رنگهای درخشان و طلایی در این گونهی هنری، اشاره به صلابت و احترامی است که موضوع موردِ بحث یعنی "عشق" دارد.
شبیهِ این ترکیب، در نقاشیِ سنتی چین (guohua) با عنوانِ "گل و پرنده" دیده میشود. پرداخت مفهومی، فنی و هنریِ "گل و پرنده" در هنرِ چین، کمی با "گل و مرغ" در هنرِ ایرانی تفاوت دارد. به طور مثال: طراحیها طبیعت گرایانه و رنگها محدودند، رنگها روحان یتر و آرامترند، پرندگان در آن آثار، حامل مفاهیمی هستند که بر اساس ایمان و اعتقادات قومی چینی تفسیر و تأویل میشوند. تعابیری مانند شادی، ثروت، صحت و اشتیاق برای خوشبختی بخشی از آن مفاهیم هستند. گاهی پرنده و گل به صورت مجزا تصویر میشوند و همجواری این دو نقش در اثر هنری، کمتر مفهوم مغازله دارد.
وجوهِ مشترک "گل و مرغ" ایرانی و "گل و پرنده" چینی، معمولاً در غیاب فیگور انسانی است؛ در فرصتِ اندیشه ورزی است و تجربهی اخلاق مداری. پیام هرچه هست، پیامی عالی و متعالی و پیش بَرنده است. مانیفستی روشن برای راه پرمخاطرهی "انسانی" زیستن است. این پیام، هرچه باشد عشق یا شوقِ شادی تصویری است از انسان والا.
سخن بر سر فرم هنری گل و مرغ ایرانی یا گل و پرندهی چینی نیست. سخن بر سر مفاهیمی است که این نسخههای تجسمی، به عنوان راهکاری انسانی برای تمامی جهانیان ارائه میکنند. راهکاری که در طولِ قرنهای متمادی کاربرد داشته و تا امروز نیز باید دوام و امتداد یابد.
انسانی که تمدنهایی را پایه گذاری کرد بر اصلِ مدارا، گفتگو و مهرورزی، تمدنهایی که هم زیستِ اجتماعیِ سالمی داشته اند و هم در انتقالِ فرهنگ و هنر و سیاست و اقتصاد به سایر ملل، گشاده دست و با احترام بوده اند.
به نظر میرسد زمانهی جنگ افروزی و لشگرکشی های نظامی گذشته است. به غیر از هزینههای مادیِ این قشون کشیها، هزینههای انسانی و سرمایههای فرهنگی و اجتماعیِ بیشماری بر باد خواهد رفت. چه میشد اگر بخشی از آن همه هزینه و میل به نابودی، صرفِ نمایش، آموزش و گفت وگوهایی از این دست، پیرامون هنر، ادبیات و فلسفه میشد.
به لطفِ این بی مهری جهانی، هنر، امروزه مفاهیمِ انتقادی پیدا کرده است. پرداختهای هنری و مضامینِ آثار، تغییر کرده اند، اما همچنان هنر، در هر شکل اش، پویاترین مانیفستِ انسانی و پدیدهی متکثری است که مرزها را تاب نمیآورد. خودش راه خودش را پیدا میکند. مخاطبِ هنر نیز در هر کجای جهان باشد، از آنچه به او از این طریق فهمانده میشود، برداشتهای متعالی خواهد داشت. تصویرِ مرغ یا پرنده در کنارِ گل یا درخت، اگر چه تغییرِ اندکی در ترکیب بندیِ خود پیدا کرده است، اما در لایه های پنهان و خفتهاش، همچنان مصداقِ مفاهیمی چون عشق و شادی است.»
این گردهمایی با هدف بازخوانیِ اهمیت فرهنگ هنر در جاده ابریشم به صورت سالانه در شانگ های چین برگزار میشود، تا از فراموشی چنین اتفاقی جلوگیری شود و در واقع جایگاه فرهنگ و هنر در بین کشورها به اضمحلال نیفتد و آن تحت تاثیر بازرگانی و ثروت قرار نگیرد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: منطقه شانگهای چین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۹۸۴۲۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری جشن کارگری شهرداری سمنان با نام «سپاس کارگر»
ایسنا/سمنان همزمان با روز کار و کارگر جشن بزرگ خانواده کارگری شهرداری سمنان با عنوان «سپاس کارگر» با حضور استاندار و جمعی از مدیران کل دستگاههای اجرایی و ۶۰۰ نفر از کارگران شهرداری سمنان برگزار شد.
در این مراسم، سیدمحمدرضا هاشمی استاندار سمنان شامگاه ۱۶ اردیبهشت در این آیین با اشاره به فعالیتهای چشمگیر شهرداری سمنان گفت: خوشبختانه تغییر و تحول در عرصههای مختلف شهری و تعامل شهرداری با سایر دستگاهها قابل لمس و مشاهده است.
وی به سفر دولتمردان به سمنان پرداخت و افزود: خوشبختانه مردم متدین استان سمنان با استقبال بینظیر خود از رئیس جمهور باعث ثبت برگ زرین دیگری در این استان شدهاند.
هاشمی خاطرنشان کرد: آزادسازی کاروانسرا، انتخاب شهر سمنان به عنوان پایتخت کتاب کشور و راه ابریشم، افتتاح پل غیر هم سطح شهرک صنعتی و شهید دانشگر، واگذاری اراضی طرح جوانی جمعیت پیشگام بخشی از مهمترین اقدامات انجام شده طی این ۳ سال اخیر در سمنان بوده است.
استاندار سمنان تصریح کرد: در سطح استان سمنان با محوریت نماینده ولی فقیه در استان و وحدت نیروهای امنیتی شاهد امنیت پایدار هستیم. خراسانیان رییس شورای شهر سمنان نیز در این جشن گفت: کارگران در مجموعه شهرداری، علاوه بر کسب روزی حلال، اهداف مقدسی در راستای خدمات دهی به عموم شهروندان دارند.
وی با اشاره به گرامیداشت مقان کارگر در سراسر جهان افزود: تفاوت نگاه دنیا با ما این است که نگاه دنیا به کارگر، نگاهی ابزاری است. رییس شورای شهر سمنان خاطرنشان کرد: همه اعضای شورای شهر قدردان زحمات کارگران خدوم شهرداری هستند و تلاش میشود تا با پیگیری مسائل و مشکلات این عزیزان، پاسخگوی بخشی از مطالبات بحق آنان باشیم.
دکتر حسین موسوی شهردار سمنان و رییس مرکز بینالمللی پایتخت جاده ابریشم سمنان نیز در این آیین با تاکید بر نقش بیبدیل کارگران شهرداری در رشد و توسعه شهر، اظهار کرد: یقینا اگر تلاش و همدلی و همراهی کارگران شهری با مدیریت شهری نبود، امروز شاهد اتمام پروژههای نیمه کاره و تغییر در ساختار و سیمای شهر نبودیم.
وی با تقدیر از زحمات خانواده کارگران شهرداری، افزود: تمامی تلاش ما در شهرداری و اولویت ما همواره بر انجام پرداختی های بهموقع و ایجاد رفاه برای کارگران بوده است و خانواده کارگران اطمینان خاطر داشته باشند که رفع مشکلات و تامین رفاه و آرامش آنان دغدغه همیشگی مدیریت شهری و در اولویت است.
رییس مرکز بین المللی پایتخت جاده ابریشم سمنان با اشاره به عضویت سمنان در مرکز بین المللی راه ابریشم خاطرنشان کرد: قطعا یکی از ارکان موثر و تاثیرگذار در موضوع راه ابریشم، تکیه بر توان کارگران عزیز و خدوم است که انشالله از این ظرفیت استفاده خواهد شد.
به گزارش ایسنا در این آیین، از کارگران نمونه شهرداری سمنان تجلیل شد.
انتهای پیام